Það verður að segjast eins og er: Pier Paolo Pasolini er alveg með áhugaverðari listamönnum. Við erum að tala um rithöfund, ljóðskáld, leikstjóra, marxista og pólitískan aktívista sem endaði lífið með morð mysteríu sem enn er hitamál þar sem alls konar samsæriskenningar og ásakanir er verið að setja á borð og skeggræða. Marxisti sem fordæmdi […]
Hún deplar augunum hratt hratt hratt til að losna við alla hundana Segir: Hér er enginn hundur Enginn svartur hundur sem liggur á engum sófa Þú ert ekki svartur hundur Það liggur ekki á þér neinn svartur hundur Þú ert ekki að kremjast undan svörtum hundi allan daginn líka þegar það er sól og þú […]
Um drauga- og glæpasöguna Þorpið eftir Ragnar Jónasson (1976). Veröld gefur út. 318 síður. Titillinn Þorpið kallar augljóslega fram hugrenningatengsl við samnefnt verk Jóns úr Vör (1917-2000) frá árinu 1946 þar sem hann fjallar, í óbundnum ljóðum, um lítið ónefnt sjávarþorp. Vitað er að verkið byggir á æsku hans á Patreksfirði. Þar var oft […]
Hugsunin á bakvið þennan vikulega pistil, sem mun hér eftir birtast á mánudögum að öllu óbreyttu, er að fjalla með einum eða öðrum hætti um kvikmyndilistina og það sem ég tel mikilvægt – annað hvort í sögulegu eða nútímasamhengi. Þá helst verk sem, af einni eða annarri ástæðu eru mikilvæg á einhvern hátt í sögulegu […]
Milan Kundera, sá ágæti og eitursnjalli höfundur, varð níræður um daginn. Ég get lesið ritgerðarsöfnin hans aftur og aftur, það eru fjársjóðskistur, eldsneyti fyrir frjóar hugleiðingar í allar áttir, og við Íslendingar njótum þeirrar gæfu að Friðrik Rafnsson hefur þýtt nær allar bækurnar hans. Í einu ritgerðasafninu – og nú man ég skyndilega ekki hverju þeirra, […]
Ég var haltur einn dag í ágústmánuði og komst að því að ég hafði þróað með mér ofnæmi fyrir tunglskininu, ég prófaði allskyns smyrsl til að sporna við þessari veilu en ekkert hreif. Þetta voru erfiðir tímar var mér sagt, en raunar man ég voðalega lítið eftir þeim. Það er líklega það besta við minnið; […]
„Næst var gáfnapróf. Andra fannst hann geta svarað öllu nema „Strindberg“. „Finnst á Vestfjörðum,“ skrifaði hann eftir umhugsun. Pétur Gunnarsson, Ég um mig frá mér til mín (1978) Þetta byrjaði þegar ég ákvað af hálfgerðri rælni að lesa nýlega ævisögu Strindbergs eftir enska rithöfundinn og fræðikonuna Sue Prideaux. Og varð eiginlega uppnumin. Hluti […]
Laugardagur á Vorblóti. Svart sviðið í Tjarnarbíó er baðað bleikri birtu. Bleikur litur hefur einmitt lengi verið tengdur við kvenleika; litlar stelpur eru í bleiku og litlir strákar eru í bláu. Bleika birtan er sveipuð dúlúð en hún vekur einnig upp í hugann þá umræðu hvernig litir eru kynjaðir í samfélaginu og umhugsun um afhverju við […]
Við búum í litlu samfélagi. Í litlum samfélögum getur stundum verið erfitt að segja hluti. Erfiðir hlutir eiga það til að liggja í láginni því allsstaðar eru tengsl og það getur skapað vesen. Það vill enginn vesen. Það er fátt betri vitnisburður um smæð samfélagsins en einmitt sú staðreynd að ég er að skrifa þennan […]
AFSAKANIR er plata eftir tónlistarmanninn Auði sem kom út í lok ársins 2018. Í febrúar fylgdi hann plötunni eftir með tuttugu mínútna stuttmynd undir sama nafni, einskonar frásögn plötunnar á sjónrænu formi. Á plötunni fær Auður með sér í lið ýmis þekkt nöfn úr tónlistarheiminum, af yngri kynslóð rappsins, hip hops og r&b á Íslandi. […]
marsbúinn
Horfumst ekki í augu umfram allt horfumst ekki í augu Ég skal mæna í suður og þú í norður, ég í vestur og þú austur, þú á gólfið og ég á vegginn hinum megin Horfum á hvítan vegg og finnum snertinguna þú með höndum ég með klofi og svo ég með höndum og þú með […]
Þannig að við svörum spurningu yfirskiftar virðist sú sannlega vera raunin. Síbylja útvarpstöðvanna spilar í sífellu allslags ástaróða er fjalla um þá hamingju að vera ástfanginn eða sorgina sem sambandslitum og ástleysi kann að fylgja. Dægurlagatextarnir eru eins og gengur og gerist í mismunandi formi, söguformi, einhvers konar abstrakt formi, rímnaformi og þar fram eftir […]
Barnamenning hefur oft og tíðum verið sett skörinni lægra en önnur menning og venjulega litið framhjá henni í gagnrýnni umræðu, hún er oft ekki tekin alvarlega og sett á hilluna sem eitthvað sem sé ekki þess virði að pæla í neitt frekar. Í þessu samhengi má helst nefna barnabókmenntir, en þær hafa iðulega verið taldar […]
Ég bíð þess að það komi að mínu máli og ég bíð þess að undrunin endurfæðist og ég bíð þess að einhver uppgötvi loks Ameríku og góli og ég bíð þess að þau uppgötvist hin nýju táknrænu endimörk vestursins og ég bíð þess að bandaríski skallaörninn breiði loks út vængi sína rétti úr sér og […]
„Crush humanity out of shape once more, under similar hammers, and it will twist itself into the same tortured forms. Sow the same seeds of rapacious licence and oppression over again, and it will surely yield the same fruit according to its kind.“ Einhvern veginn finnst mér alltaf eins og hver bókaumfjöllun sem ég skrifa […]
Athygli skal vakin á Á hverju liggja ekki vorar göfugu kellingar sem er hluti af ritröðinni Sýnisbók íslenskrar alþýðumenningar sem Háskólaútgáfan gefur út. Verkið kom út 2016 og er 352 síður. 12. nóvember síðastliðinn voru 100 ár síðan konur fengu kosningarétt í Þýskalandi. Þessi misserin er talsvert um að hinu og þessu, sem viðkemur réttindabaráttu […]
Ég gerðist skáldsagnaritstjóri Starafugls síðasta haust. Óvart. Boðið kom óvænt eins og elding af himni. Elding er útrás af rafmagni úr skýi sem oft fylgir þruma. Eins og Tesla eldingar. Eða bassalínueldingar Bjarkar sem komu úr Tesla spólu í Silfurbergi Hörpu á Biophilia-túrnum og gáfu ekki bara undirstöðu tónlistinni, heldur líka hugmyndinni um töfrandi afsprengi […]
Söngleikurinn Fun Home, Útfjör í íslenskri þýðingu, er nýr söngleikur byggður á sjálfsævisögu Alison Bechdel teiknimyndasöguhöfundar. Verkið sjálft er margslungið, spennandi og mjög fyndið. Það fjallar aðallega um æsku Alison og flókið samband hennar við föður sinn. Íslenski titillinn Útfjör á að visa í að heimilisfaðirinn rekur útfararstofu. Þó finnst mér enski titillinn mun betri […]
Orð Hann er algjör meistari í að snúa orðum mínum gegn mér. Hann man allt betur en ég og getur rifjað upp ólíklegustu hluti sem ég hef sagt og sett þá í óheppilegt samhengi. Þegar við rífumst ræðst hann á mig með orðunum mínum. Þá líður mér eins og stúlku sem hefur klippt af sér […]
Ritstjórn Skandala: Tanja Rasmussen, Aldís Dagmar Erlingsdóttir, Anton Sturla Antonsson, Jón Magnús Arnarsson, Karitas M. Bjarkadóttir, Oddný Þorvaldsdóttir og Ægir Þór Jähnke. Skandali er nafnið á nýju – eða réttara sagt væntanlegu – menningartímariti sem mun sérstaklega ætlað yngri eða nýrri höfundum og óhefðbundnum og framúrstefnulegum verkum. Tímaritið er á vegum sjö manns á aldrinum 18 […]
Klám á Íslandi: Titillinn vekur athygli. Ertu ekki dálítið forvitin/n? Langar þig ekki til að handfjatla gripinn? Þú ert næsta víst ekki sá eini/a sem finnur fyrir þeim áhuga. Hér er ekki gefið í skyn að þú sért klámhundur. Ef svo er ertu líkast til ekki á réttum stað án þess að fullyrða megi um […]
„Arnar Már Arngrímsson (f. 1972) er tveggja barna faðir og kennari á Akureyri. Sölvasaga unglings er hans fyrsta bók.“ 1 Með þessum orðum, og í einhverjum skilningi án þeirra, lýkur kynningu á frumraun Arnars Más í hringleikahúsi íslenskrar bóksölu. Frumraun sem kom, og fór, að mestu hljóðlaust og ósýnileg á íslenskan markað; hundsuð af gagnrýnendum […]
Listakonan Carolee Schneemann frá Bandaríkjunum lést í gærkvöldi, þann 6. mars, 79 ára að aldri. Hún var þekkt fyrir verk sín sem kanna mörk líkama, tabús og sjónrænna hefða. Hennar verður sárt saknað.
Um skáldsöguna Hans Blævi eftir Eirík Örn Norðdahl. Mál og menning gefur út. Útgáfuár 2018. Síðutal 335. Um samtímann má segja að hann sé á reiki, að hann sé á sífelldu breytingaskeiði. Mörk hins eðlilega breytast frá degi til dags. Oft á tíðum mætti hafa á tilfinningunni að allt stýrist af einhvers konar geðþóttaákvörðunum. Sú […]
Ég mölbraut gleraugun mín á Prodigy tónleikum 1998. Á þeim tíma sat ég á aftasta bekk í grunnskóla og sá ekkert í rúmlega mánuð eftir viðburðinn. Þetta voru góðir tónleikar en ég fann mig samt knúinn til að skippa yfir lagið Serial Thrilla af plötunni The Fat of the Land, næstu vikurnar á eftir. Það minnti […]
Á því herrans ári 2017 bar sköpunargáfa tveggja ungra, frómra og íslenskra rappmenna ríkulegan ávöxt þegar dægurlagið B.O.B.A leit dagsins ljós. Naut það gífurlegrar lýðhylli og varð á snöggu augabragði vinsælla á Íslandi en Jesús Kristur, sonur Guðs nokkurs sem ku bera ábyrgð á jólasveininum, gúmmíinu, garðslöngunni og því að gera Ricky Gervais að trúleysingja. […]
við erum þegar í sjálfheldu búin að rúlla niður þverhnípi brenna reipi brenna skó sitjum á syllu milli lifenda og dauðra búin að ýta á alla rauðu takkana snúa tveimur lyklum drekka allt grunnvatnið allan bjórinn og bolluna búin að lifa áratugum saman í eftir — eftir að–inu eftir að við rústuðum öllu segjandi […]
árið 2007 stendur tíminn í stað í þrjátíu og þrjár mínútur og þrjár sekúndur stendur tíminn í stað og ég hugsa ekki því í þrjátíu og þrjár mínútur og þrjár sekúndur er ég ekki til hugsa ekki um enskutímann sem ég er að missa af hugsa ekki um krumpað samlokubréfið við hliðina á mér hugsa […]
Ég er búinn að liggja á þessari bók nokkuð lengi eða frá því í byrjun desember. Yfirleitt les ég ljóðabækur hægt og hef lýst því hér áður. Mér finnst vont að æða í gegnum þær. Ég vil frekar fá að melta þær á löngum tíma – sérstaklega bækur eins og þessa. Það eru liðin tólf […]
Síðasta haust kom út platan Sacred Blues með Tholly’s Sacred Blues Band. Í sveitinni eru Þollý Rósmunds söngkona, Friðrik Karlsson gítarleikari, Sigurður Ingimarsson söngvari og gítarleikari, Sigfús Óttarsson trommuleikari og Jonni Richter bassaleikari. Þeim til aðstoðar eru þeir Hjörtur Howser á Hammond, Jens Hansson á saxafón, Ívar Guðmundsson á trompet og Jón Arnar Einarsson á […]
Opnað hefur verið fyrir umsóknir í tvo nýja styrktarsjóði sem tengjast íslenskri barnamenningu, Barnamenningarsjóð Íslands og sjóð til útgáfu barna- og ungmennabóka. Þetta kemur fram í fréttatilkynningu frá Mennta- og menningarmálaráðuneytinu. „Barnamenningarsjóður Íslands var stofnaður í tilefni af 100 ára afmæli fullveldisins en hlutverk hans er að styðja við fjölbreytta starfsemi á sviði barnamenningar með […]
Franski heimspekingurinn Michel Foucault velti fyrir sér eftirlitssamfélaginu í kringum árið 1975 þegar hann rýndi í teikningar af hinni fullkomnu panopticon-eftirlitsstofnun eftir heimspekinginn Jeremy Bentham frá lokum 18. aldar, Alsjána. Alsjáin er stofnun í hringlaga byggingu með klefum sem eru gagnsæir inn á við og út á við en þó sjá íbúar hennar ekki […]
Það var auðvitað aldrei við neinu öðru að búast en að nýjasta mynd Lars von Trier myndi fá blendnar móttökur – svo vægt sé til orða tekið. Í þessu tilfelli kom myndin líka út í miðri metoo byltingu, leikstjórinn var sjálfur nýlega verið gagnrýndur af Björk fyrir hegðun sína á tökustað Dancer in the Dark […]
Um sakamálasöguna Rof eftir Ragnar Jónasson (1976). Verkið kom fyrst út árið 2012 en var gefið út aftur á síðasta ári í endurskoðaðri útgáfu. Veröld gefur út. 312 síður. 50 kaflar. Hver kafli er 6,24 síður að meðaltali. Spyrja má sig hví hér sé fjallað um verk frá árinu 2012. Mætti svara því til að […]
Forritið GPT-2 frá fyrirtækinu OpenAI, sem styrkt er af tryllta milljarðamæringnum Elon Musk, fékk að lesa fyrstu setningarnar í 1984 eftir George Orwell og hélt svo áfram með söguna, síðu eftir síðu, í trúverðugum dystópískum prósa. Þetta var bjartur, kaldur apríldagur og klukkan var að slá þrettán. 1 Af þessu ber forritið kennsl á stíl […]
Þegar kemur að umfjöllun um Söngvakeppni evrópskra sjónvarpsstöðva er ráðlegt að byrja á klisjum. Þetta er keppnin sem allir elska að hata (en elska samt), þetta er keppnin sem allir Íslendingar fylgjast með hvort sem þeir viðurkenna það eður ei, þetta er keppnin þar sem lýsingarorðin hallærislegur, yfirdrifinn, öfgakenndur, undarlegur og afbrigðilegur eru ekki hnjóðsyrði. […]
Ljóðið Svaðilför með tvö mölt eftir Ástu Fanneyju Sigurðardóttur endar á því að ljóðmælandi ferðast um borgina í strætó „í skeifu í mjódd á hlemm“ og nefnir það sem fyrir augu ber. Þar verður til öflug endurtekning þegar æ fleiri „hótel og hótel og hótel“ hafa risið upp. Þetta var langt frá því að vera […]
I Mér reyndist erfitt að lesa og meta efni þessarar bókar án þess að dauði Sigurðar Pálssonar litaði alla þá upplifun. Þessar sérstöku kringumstæður, að hið ástsæla skáld og þýðandi lést frá verkinu óloknu, veitir bókinni ósjálfrátt annan sess í huga Íslendings. Sölvi Björn Sigurðsson, sem lauk þýðingunni, ritar formála að bókinni sem fjallar í […]
Nýríki Nonni – Bláberja Tom Ég fór ekki fögrum orðum um Nýríka Nonna síðast þegar ég skrifaði um verk þeirra. Nýverið sendu þeir frá sér sitt fimmta lag, Bláberja Tom. Það verður að segjast sem er að hér má merkja þó nokkra framför. Lagið er skemmtilegra en fyrri lög og útsetningin er betur hugsuð og […]
Finnlandssænska ljóðskáldið Tua Forsström hefur verið valin í sænsku Nóbelsakademíuna í stað Katarinu Frostenson, eiginkonu hins alræmda níðings, Jeans-Claudes Arnault. Mikill styr hefur staðið um veru Katarinu í nefndinni, vegna vensla sinna og varna fyrir hönd Arnaults, og sættist hún loks á að setjast í helgan stein í skiptum fyrir föst listamannalaun. Tua Forsström sest […]
Fjögur af sex tilnefndum til Alþjóðlegra bókmenntaverðlauna arabaheimsins (International Prize for Arabic Fiction / الجائزة العالمية للرواية العربية) í ár eru konur. Sjö konur voru eftir á langa listanum og fjórar þeirra voru enn eftir nú þegar stutti listinn var birtur fyrir helgi. Þetta voru þær Hoda Barakat frá Líbanon, Inam Kachachi frá Írak, Shahla […]
Það er febrúar. Eintómt myrkur og varla sólarglenna í augsýn, þótt ljósið komi langt og mjótt. Rithöfundarnir eru að jafna sig af jólaplögginu sínu, fjandann sem þeir voru að belgja sig, hugsa þeir, og farnir að sýsla við hitt og þetta, taka eiturlyf, rægja kollegana, leggja drög að nýjum og betri skáldverkum. Kiljan er í […]
Samfélagið gerir ráð fyrir því í fjölmörgum tilfellum að við samsömum okkur einhverju eða einhverjum og höldum með viðkomandi. Þetta á við um enska boltann, pólitíkina og margt fleira. En er það of langt gengið að „halda með“ rithöfundi? Hvort sem svarið er já eða nei, þá er Jónas Reynir Gunnarsson að austan og þess […]
Kæri Eiríkur Eftir að hafa hlustað núna tvisvar á alla plötuna Fimm með Emmsé Gauta, og í hálft þriðja skiptið. Þá gefst ég upp, ég megna bara ekki meira. Mér finnst hún bara svo vond. Ef ég hefði fengið sent eintak af plötunni þá hefði ég nú þrælað mér í gegnum þetta samvisku minnar vegna. […]
Listamannalaunum var úthlutað í janúar og nú hefur RANNÍS birt einfalda tölfræði að baki úthlutuninni. Þar er farið yfir úthlutanir með tilliti til kyns og búsetu. Að vísu er kyn bara flokkað í tvennt og búseta í þrennt. Umsækjendur eru karlar eða konur og þeir eiga heima í „Reykjavík og nágrenni“, „landsbyggðinni“ og „erlendis“. Þrátt […]
Starafugl snýr nú aftur úr sínu vetrarhíði eftir sex vikna hlé og hefur misst af fjörinu svo um munar. Gunnlaugur Blöndal gerði allt vitlaust með hátt í aldargömlum nektarmyndum í Seðlabankanum, Elli Grill, Barði í Bang Gang og Hatari eru að gera góðan leik í Eurovision – og sjálf keppnin er í senn umdeild vegna […]