Starafugl er í sumarfríi. Sjáumst aftur 1. september.
Neonbiblían: Hin bókin hans John Kennedy Toole
Nýverið kom út bókin Neonbiblían (e. The Neon Bible) eftir John Kennedy Toole í þýðingu Ugga Jónssonar. Bókin var skrifuð árið 1954 en kom ekki út fyrr en 1989, en þá voru 20 ár liðin frá láti höfundarins. Það má færa rök fyrir því að tilverugrundvöllur Neonbiblíunnar hafi verið sá að hér var komin önnur […]
Út fyrir rammann
Gyða Valtýsdóttir gaf út á síðasta ári geisladiskinn Epicycle sem hefur verið vel tekið. Hún vann íslensku tónlistarverðlaunin í opnum flokki fyrir vikið. Platan inniheldur nálganir Gyðu á níu verkum frá því sem mætti kalla hinn klassíska geira. Allt frá elstu skrifuðu laglínu sem þekkt er til framúrstefnu verka Harry Partch. Gyðu til aðstoðar er […]
Víst er Stofuhiti ljóðabók
Viðtal við Berg Ebba um Stofuhita
Það er fökkt að byrja viðtal á því að andmæla þér – en mér finnst ekki svo fráleitt að kalla þetta ljóðabók. Þetta er ekki hefðbundin ljóðabók en einhverskonar ljóðræn essaya, kannski? Ég held að munurinn á hefðbundnum ljóðum og þessari bók, sé að þér gefst meira rými til að segja hið augljósa. Einsog til […]
Ameríski draumurinn í ljósi breska sósíalrealismans
American Honey
Ein af áhugaverðustu myndum síðasta árs var American Honey eftir bresku leikstýruna Andrea Arnold. Það er ekki beint hægt að segja að hún hafi ekki fengið næga athygli, en frá því að Fish Tank kom út bíða gagnrýnendur með eftirvæntingu eftir hverri nýrri mynd frá henni. American Honey fékk þó ekki einróma lof gagnrýnenda, þrátt […]
Hinir vanþakklátu maurar
Maurahjörðin (borgararnir) leggja sig líma við að þjónusta drottninguna (ríkistjórnina – handhafa VALDSINS) og eru nefndir HINIR ÞAKKLÁTIR NEYTENDUR. Í hjörðinni er þó líka að finna HINA VANÞAKKLÁTU. Það eru maurar sem hafna drottningunni sem æðsta valdi og vilja skipta henni út fyrir aðra drottningu, sem þeir telja mun hæfari. Þeir vinna leynt og ljóst […]
Hin ótrúlega sannsögusýning
Fyrsta júní verður blásið til sannsöguráðstefnunnar NonfictionNOW í Háskólabíói með málstofu og sýningu kvikmyndarinnar Draumalandið, sem byggir á samnefndri bók Andra Snæs Magnasonar. Næstu daga á eftir verða málstofur í Háskóla Íslands þar sem fjallað verður um „sannsöguleg skrif í öllum sínum fjölbreytileika“, einsog segir í tilkynningu, auk sérstakra fyrirlestra í Silfurbergi í Hörpu og höfundakvölda með íslenskum […]
Átakalítil en vel skrifuð nostalgía
Draumar á þvottasnúru eftir Þorvald S. Helgason
Ég stend fyrir framan húsið og horfi á stéttina. Velti því fyrir mér hvort orðin séu þarna enn. Ef ég ætti að reyna að finna orð til að lýsa ljóðabókinni Draumar á þvottasnúru að þá skýtur tveimur orðum upp í hugann: Notaleg. Nostalgía. Ljóðin eru fremur átakalítil, þægileg, mjúk. Þar segir frá æsku ungs drengs […]
Lifi hinn skapandi kraftur í leikverkstæðum þjóðarinnar
Maípistill um leikhús
Lífvænt musteri við Hverfisgötu Það var verulegt ánægjuefni að verða vitni að kvikandi lífi á leiksviðinu í aðalsal Þjóðleikhússins í sýningum á þeim tveimur verkum sem þar voru frumsýnd þegar leið að lokum leikárs. Annað þeirra, Húsið, er fjörutíu ára gamalt leikrit eftir Guðmund Steinsson og hefur aldrei áður verið sett á svið; hitt var […]
Í hverju ertu? – Ásta Björk
Mars Forðum varð ég ánægð þegar marsmánuður læddist nær. Oft kom hann óvænt með vinkonu sinni, sólinni, og spurði hljóðlega: Má ég koma inn? En undanfarin ár hefur hann ekki verið velkominn og hversu vel sem ég hef læst hurðinni; sett slagbrand fyrir dyrnar eða dregið fyrir þá finnur hann sér alltaf leið inn. Nú […]
Hvað er gagnrýni?
Gagnrýni, í grunninn, hefur það að markmiði að gera úttekt á höfundarverki — ræða efnismál þess, boðskap, stíl o.fl. Oftar en ekki spilar álit gagnrýnanda, tilfinningar hans í garð verksins og reynsluheimur hans inn í. Að því sögðu kemur ekki á óvart að engar tvær gagnrýnir séu alveg eins, þær geta jafnvel verið svo frábrugðnar að lesandi […]
Hér og nú og eilífðin
Um Flygildi eftir Móheiði Hlíf Geirlaugsdóttur
ugla sat á kvisti átti börn og missti eitt, tvö, þrjú og það varst þú Hver á að byrja í leik, hver verður hann, og hver aldrei? Uglan ræður, ugla sem situr á kvisti. Og missir börn. Þessi þula eða úrtalningavísa sem krakkar nota til þess að velja þann sem fær að byrja leik […]
Grípandi svipmyndir og léttvægar upptalningar
Um Sumartungl eftir Aðalstein Ásberg Sigurðsson
Mamma sagði alltaf að ég ætti ekki að lesa ljóðabækur spjaldanna á milli, maður bara dytti inn í þær svona hist og her. Kannski er það alveg rétt, hún hefur yfirleitt rétt fyrir sér. En ef maður er svona anal eins og ég og les þær síðu fyrir síðu, eitt ljóð á eftir öðru, þá […]
„Hún var útgerðarkona úr Stykkishólmi og fyrsta manneskjan með starfhæfa eiturkirtla.“
‒ Um Perurnar í íbúðinni minni eftir Kött Grá Pje
Framan á kápu bókarinnar er ritað stórum stöfum „textar“: eins almenn lýsing og hugsast getur, en um leið örlítið villandi, því miðað við almenna málvitund og fyrri störf höfundar gæti lesandi auðveldlega haldið að hér sé búið að taka saman og gefa út rapptexta herra Kötts. Það var jú í tónlist sem hann náði fyrst […]
Í hverju ertu? – María Hjálmtýsdóttir
Heimanám Juan og Roberto eru á leið yfir Río Grande frá Mexíkó til Bandaríkjanna. Þeir eru komnir 4 metra frá suðurbakkanum, þar sem landamæravörður A stendur. Fjarlægð þeirra frá norðurbakkanum, þar sem landamæravörður B stendur, eru 3,7 metrar. Þar af leiðandi tilheyra þeir hvorki svæði landamæravarðar A né B. Juan er 48 kíló en Roberto […]
„Lífið er fallegra þegar maður er þunnur“
Vaxtarverkir þúsaldarkynslóðarinnar
Það er skrýtið að vera ungur í dag. Við göngum um með tæki í vasanum sem geta veitt okkur alla heimsins þekkingu og komið okkur í snertingu við einstaklinga hinum megin á hnettinum með því bókstaflega að veifa fingri. Við getum tekið smálán og hoppað upp í næstu flugvél til Benidorm en berjumst samt við […]
Belgía, tólf stig
Eitt það besta við það að hafa búið erlendis í næstum ellefu ár er að hafa algjörlega misst af allri Júróvisjóngeggjun klakans í nær allan þann tíma. En nú er ég undirbý flutning heim á ný þótti mér ágætt að taka að mér að skrifa nokkrar línur um komandi keppni. En fyrst ætla ég að […]
Helgi Jónsson og Mein kampf unglingabókanna
Ég minnist þess tvisvar að hafa orðið virkilega pirraður og reiður við lestur unglingabóka, þeirrar annars stórkostlega vanmetnu bókmenntagreinar. Það væri máski ekki í frásögur færandi, nema vegna þess að þessi tvö skipti ásækja mig ítrekað þetta vorið. Í fyrra skiptið var ég þrettán ára og las í fyrsta skipti bók eftir Helga Jónsson. Ég […]
Endurtekið efni
Hver ætli besta leiðin sé til að tjá einhverjum það að maður elski hann ekki lengur. Ætli best sé að koma orðunum frá sér sem fyrst, ljúka óþægilegheitunum af og leiða hugann annað. Jæja, ég hafði nánast ekkert gaman af Passíusálmum Einars Kárasonar. Mér finnst formúlan: Mörg sjónarhorn, fyrsta persóna, sífelldar skoðanir; ekkert spennandi og […]
Ljóð eftir Sverri Norland
GARÐURINN MANNS maður verður að rækta garðinn sinn hafa trén svo tignarleg að þau teygi sig yfir í næstu garða og skyggi á útsýni nágrannanna fá meindýraeyði (þann dýrasta = blóðþyrstasta) svo maður losni við rottur leigja út herbergið í kjallaranum til að safna fyrir heitum potti og trampólíni snöggslá grasið spreða þykkum áburði á […]
Frjómagn erginnar
‒ Um Greitt í liljum eftir Elías Knör
Greitt í liljum er önnur ljóðabók Elíasar Knörr (Knarrar?) sem út kemur á íslensku. Opinberlega mun Elías heita Portela að eftirnafni, upprunninn í Galisíu á Spáni þar sem hann hóf sinn skáldferil. Fyrri bók hans á íslensku, Sjóarann með morgunhestana undir kjólnum, frá árinu 2010, hefur undirritaður því miður ekki lesið en semsagt: hér höfum […]
Andrésblaðakenningin
Ég var á leiðinni í partý með félaga mínum. Við vorum eins ólíkir og hægt er að ímynda sér, hann var nýútskrifaður úr lögfræði á þeim tíma, fínn og frambærilegur, hefði ábyggilega verið kosinn „líklegastur til að verða nýríkur“ í grunnskóla hefði það verið valmöguleiki. Ég var hins vegar að læra ritlist og á milli […]
Stan Apps
Eiríkur Örn Norðdahl
Gleymið pólitískri ljóðlist
Pólitísk ljóðlist fyllir mig von. Allt er mögulegt í pólitískri ljóðlist. Valhopp ímyndunaraflsins kemur í stað yfirvalda. Pólitísk ljóðlist ofsækir ekki minnihlutahópa nema í undantekningatilfellum: Annað hvort minnist hún ekki á þá, eða hún dásamar þá, oftast nær. Pólitísk ljóðlist dáist að framkvæmdum mannanna. Ljóðskáldin skrifa eins og það sé framkvæmd, undarlega óvirk tegund […]
Uppskrift
½ dl frelsi einstaklingsins ¼ dl frelsi einstaklingsins 3 dl frelsi einstaklingsins 1 tsk. frelsi einstaklingsins smá frelsi einstaklingsins ef vill frelsi einstaklingsins af hnífsoddi Þetta er frábært frelsi einstaklingsins sem þarf aðeins að setja í skál og hræra lauslega saman. Stráið frelsi einstaklingsins yfir. Til að toppa þetta alla leið er snilld að hella smá frelsi […]
Vegan Migas eða brauð handa hungraðri alþýðu á 1. maí
Þessi uppskrift er úr bók sem kemur út í lok vikunnar, hún heitir: Hjálp, barnið mitt er grænmetisæta! Matreiðslubók fyrir ráðvillta foreldra, vanafasta heimiliskokka, fátæka námsmenn og alla aðra sem ættu að borða meira grænmeti. Þetta er einn af mínum uppáhaldsréttum í bókinni, hér er unnið gegn matarsóun með því að nota gamalt brauð, sótsporið […]
Þrír prósar
Vélasalurinn Það er skipst á vöktum við gangverk auðvaldsins. Vinstri öflin leysa hægri öflin af og svo öfugt. Í vélasalnum hafa allir hlutverki að gegna og engum dettu í hug að bregðast skyldu sinni. Dagarnir eru misgráir í þessu ríki auðs og frama. Árin líða og áratugir án þess að snurða hlaupi nokkru sinni á […]
Eugene Pottier
Magnús Ásgeirsson
Internasjónalinn
Til reikningsskila, skortsins fangar, sem skipið heimsins vinnustétt! Nú skjálfa valdsins skorður strangar við skuldakröfu um fólksins rétt! Fylk þér, alþýða, í forystusveitir! Fullan rétt þú sækja skalt! Hið gamla ríki um grundvöll breytir: Vér gildum ekkert, verðum allt. Sókn til frelsis er falin vorri fylkingu í dag, unz Internasjónalinn er allra bræðralag! Oss frelsa […]
Fjögur textakorn
VEFSTÓLAR Upp úr kjallaranum voru teymdar tíu brúnar konur og fólk greip um andlit sín í hryllingi. Þær báru hlekki um ökklana eftir að hafa verið tjóðraðar með keðjum við vefstóla. Þær voru færðar á lögreglustöð hvar þeim voru gefnar bollasúpur og teppi lögð um axlir þeirra. Teppin höfðu þær ekki ofið sjálfar heldur aðrar […]
Ljóð um skýrar kröfur byltingarinnar
Við viljum ganga í Evrópusambandið eða ekki og Noreg eða ekki og kjósa um nýja stjórnarskrá eða ekki. Við viljum vera frjáls. Við viljum vera sjálfstæð. Við viljum vera reið og að á okkur sé tekið mark. Krafan er skýr og krafan er þessi: Við mótmælum Landspítalanum og flugsamgöngunum og jarðgöngunum. Við mótmælum Stöðvarfirði og […]
Óskabörn
1. Í höll Þyrnirósar Nú heimta ég orðið ég sem ánauðug þjónaði höfðingjaslekti og fékk ævintýrið gegn mér að launum. Fárra kosta átti ég völ mátti stýfa úr hnefa meðan drottningin taldi gulldiska sína. Ég stóð að jafnaði við spunann en starfi minn var hvergi lofaður ætíð skyldi vegsamað iðjuleysi kóngsdótturinnar. En svo mættumst við […]
Atvinnuleysi fyrir alla
Lóa góða hundskastu upp við vegg
já nú verður þú loks skotin
því að þú hefur hallmælt letinni bitch
og þau orð þín voru rotin
allir vilja reis’ við fallbyssurnar
á meðan stend ég og stari
því úr verki verður harla margt
ef maður er aldrei latur
vinnan er mölur, já, vinnan er ryð
böl sem getur öllu grandað
mann fyrir mann og borg fyrir borg
en við viljum bara frið
lóa góða öll götuljósin eru rauð
og stimpilklukkan logar
mávurinn besti kemur snart
og étur hræið þitt góða
Texti: Lommi
Lag: Páll Ivan frá Eiðum
Ég mótmæli allur – öllu
Ég mótmæli: meðferð yfirvalda á flóttamönnum, ofstopa stöðumælavarðanna, aðförinni að einkabílnum, skortinum á umburðarlyndi, undanlátsseminni, verðinu á erlendum osti, því að flytja eigi flugvöllinn, niðurskurðinum í heilbrigðiskerfinu, því að langa í eitthvað en fá það síðan ekki, ferðamannasprengingunni í miðborginni, sjálftökunni í kerfinu, hótelvæðingunni, verðtryggingunni, flösu, staðsetningu flugvallarins, tilvist flugvalla yfirleitt, hugmyndinni um öldrun, fáskiptni […]
Sósíalismi 21. aldarinnar verður tækni-útópía
Sjálfvirknivæðing mun á næstu árum og áratugum taka yfir æ fleiri störf verkafólks, gervigreind og sífellt flóknari sjálfvirk vélmenni munu gera fjölda starfsstétta óþarfar. Þetta óttast verkalýðshreyfingar og verkamannaflokkar víða um heim og hafa í mörgum tilfellum tekið afstöðu gegn þróuninni – en kannski eiga þessir hópar þvert á móti að fagna henni. Það er […]
Úr Melkorku
Þessi grein um stöðu verkakvennahreyfingarinnar birtist í 1. hefti nýs tímarits kvenna, Melkorku, sem kom út óslitið til 1962.
Engels fellur af himnum
Kommúnistar elskast í uppstigningarrigningu sammála æðstu sovétunum étnum upp til agna í krústjeffskum reikningsskilum kristlegra smurninga án andstæðra sáðmanna og kvenlegra aðstæðna í innanbúðum bolsévíska uppreisnarsambandsins risnu í blautri samfellu sífallandi af himnum sem óðamála Marxistar lepja í kenningum sísleiktra klofninga nýneglds krossviðs trotskískra Samverja hólpnir í allsherjarverkfalli taktfastra samverkamanna kossaflengdra lenda hugsandi byltingarsinna sáttmálandi […]
Ljóð í þremur erindum um einkavæðingu íslenska heilbrigðiskerfisins
(Ort í orðastað Óttarrs Proppé, heilbrigðisráðherra og alþingismanns Bjartrar framtíðar í Suðvesturkjördæmi.)
… … … … … … … … … … … …
Fátækt fólk eftir Tryggva Emilsson
Af hverju er Fátækt fólk eftir Tryggva Emilsson ekki skyldulesning í grunn- eða framhaldsskóla? Eftir lestur þessarar mögnuðu sögu Tryggva finnst mér helst til undarlegt að hana hafi ekki rekið á fjörur mínar fyrr. Ég er enginn sérfræðingur í sögu Íslands eða þeim bókmenntum sem nýta sagnaarfinn en þykir mikilvægt að viða að mér fróðleik […]
Fjármálahverfið
Jón steig út úr strætó í hverfi sem hann hafði aldrei komið í áður. Gangstéttin var hörð undir fæti og greinilega nýsteypt. Enginn manneskja var á ferli; einungis bílar sem hópuðust saman kringum turna úr stáli og gleri. Þeir risu með reglulegu millibili upp úr malbikinu og hýstu skrifstofur allskonar fyrirtækja. Jón þrammaði þvert yfir […]
Hólaríma
(maður losnar aldrei við sjálfan sig)
skessuríma frekjast framm miðjumoð það mykjuskroð mussu klessu frussu soð nammi namm og krossa kramm kyngi pyngju klaufa dramm laufa lýkur loðnu fljótt skipast veður skipa skjótt lyngið á sinn laufa bing mikið er mín tunga sling mullið mjúkt í ljóða gring subbu krubbu krakka krúkt komdu að éta barnið mjúkt mild er mjöðm og […]
Diane di Prima
Kári Páll Óskarsson
Byltingarbréf #19
ef það sem þú vilt er störf handa öllum, þá ertu ennþá óvinurinn, þú hefur greinilega ekki hugsað til enda hvað það þýðir ef það sem þú vilt er húsnæði, iðnaður (GE á Navajó verndarsvæðinu) bíll handa öllum, bílskúr, ísskápur, sjónvarp, meiri pípulagnir, vísindalegar hraðbrautir, þá ertu ennþá óvinurinn, hefur kosið að fórna plánetunni fyrir […]